මම දැන් පදිංචිය දෙල්ගොඩ සියඹලාපෙ කියන හරියෙ. මීට ටික කාලෙකට කලින් දවසක් ඔන්න මම ? බෝවෙලා අඩියකුත් ගහලා බස් නැතුව පයින්ම ගෙදර යනවා. මගදි තව දෙගොඩහරියෙ වයසෙ මනුස්සයෙක් හම්බ වුණා. මිනිහත් ටිකක් බීලා හිටියෙ. කයියක් ගහගෙන යමු කියලා දෙන්න එක්ක දැන් වැනි වැනී එනවා. නොයෙක් දේවල් කතා කර කර යන ගමන් මිනිහා මගෙන් නම ඇහුවා. මං කිව්වා චින්තන ජයසේන කියලා. මිනිහා එකපාරටම ගමන නවත්තලා, මගේ කමිස කොළරයෙන් අල්ලලා ‘අඩෝ බිව්ව පළියට ඉන්ටර්නැෂනල් බොරු කියන්න එපා’ කියලා මගේ කනට එකක් දුන්නෙ නැද්ද තරු විසිවෙන්න. මං ගුටිකාලා නිකම් හිටියා මිසක් ගමට එනතුරු මොකුත් කියන්න ගියේ නෑ’
චින්තන ජයසේන අමුතු ලෙස නම පතළ වූයේ එක ජාතියක වැඩකාරයකු වූ නිසාය. චින්තන උපන්නේ රණාලේදීය. තාත්තා විදුහල්පතිවරයෙකු ලෙස සේවය කළ නිසා පාසල් දහයක දොළහක ඉගෙන ගන්නට චින්තනට සිදු විය. ඔහු දෙමාපියන් සමග වැඩි කාලයක් ජීවත් වූයේ පානදුර පල්ලිමුල්ලේය. චින්තන කියන පරිදි ඔහුගේ උපහාස ලිවීම, සමාජ විචාරය, තීරු රචනා ආදියෙහි පදනම කාලයක් තිස්සේ බොහෝ තන්හි ඇවිදීම හා බොහෝ පිරිසක් ඇසුරු කිරීමය. ඔහුට ස්වරූප ගණනාවක පත්තර කරන්නට හැකියාව ලැබුණේ තමන් ලද අත්දැකීම්වල විවිධත්වය නිසා විය හැකිය. කොලම, අද, සිත්තර, හෙට, විලාසිතා ආදී එකිනෙකට මුළුමනින් වෙනස් අන්තර්ගතයන් සහිත ඔහුගේ නිමැවුම් හැම එකක්ම පාහේ ලංකාවේ ඉහළම ජනපි‍්‍රයත්වය ලද ඒවාය. චින්තනගේ කොලම හා සිත්තර චිත‍්‍රකතා පත‍්‍රය පළමුවැනි කලාපයේ සිටම මිලදී ගැනීමට පාඨකයන් ආවේ පත්තර කඩවල දොරවල් බිඳගෙනය. චින්තන මුලින්ම සම්බන්ධ වී සිටියේ උදය පුවත්පතටය. ඒ පාසල් යන අවධියේදීය. මුලින්ම අම්මා ගැන කවියක් ලියාගෙන තිලකරත්න කුරුවිට බණ්ඩාර මහතා හමුවන්නට ගිය චින්තන උදයට ලියන්නට පටන් ගත්තේය. අවුරුදු නිවාඩුවට පත්තරේ කට්ටිය ගම්බිම් බලා යන විට චින්තන එහි සෝදුපත් බැලීම භාරගත්තේය. චින්තන කැවුම් කන්න නැවතුණා එහෙනම් කියා සෙස්සෝ සිනාසුණහ. එහෙත් චින්තන ක‍්‍රම ක‍්‍රමයෙන් පත්තර කලාවේ පුංචි පුංචි දේවල්වල සිට ලොකු දේවල් දක්වා වැඩ ඉගෙන ගත්තේය.
ඊට ටික කාලෙකට පස්සේ තමයි මං ‘කොලම’ පටන් ගත්තේ. ඒක තනි තීරුවක්. මිල ශත 10යි. එ්කත් අරගෙන මම ගියා තුම්මුල්ලෙ පත්තර කඬේ ලියනගේ මුදලාලි හම්බවෙන්න. මිනිහා මේ තීරුව දැක්ක ගමන් මගේ ඇඟට ගොඩවෙලා මොකක්ද මේ, ඕවා කොහේ විකුණන්නද කියල අහපි. මං ඉතිං ටිකක් යාප්පුවෙලා කොලම මිනිහා ළඟට දාලා ආවා. ඊට පස්සෙ ලියනගේටත් හරි පුදුමයි. කොලම මිනිහා ගාව එක වතාවකට දෙසිය පනහක් විකිණෙන්න පටන් ගත්තා. කොලම නැද්ද කියලා පාඨකයො ඒක අහගෙන එන පත්තර කඩයක් බවට ලියනගේගෙ කඬේ පත්වුණා. ඔයින් මෙයින් මුදලාලිත් මාත් එක්ක හුඟක් යාළුවුණා.’ කොලම නමැති නම එම තීරුවේ සඳහන්ව තිබෙන්නේ අකුරු වර්ග තුනකිනි. ‘ල’ යන්න අනෙක් අකුරු දෙකට වඩා බොහෝ සෙයින් විශාලය. ‘කො’ යන්න පුංචිය. ‘ම’ යන්න කො යන්නට වඩා ටිකක් ලොකුය. ‘මේක ගැහුවෙ ලෙටර් ප්‍රෙස් ක‍්‍රමයට. නමට අකුරු අමුණන්න බලනකොට එකම ජාතියෙ අකුරු එතන නොතිබුණු නිසයි අකුරු ප‍්‍රමාණ තුනකින් කොලම කියන නම හදන්න වුණේ. හැබැයි ඒක අලූත්ම වැඩක් වගේ පෙනුණා.
චින්තන සිය තීරුවෙන් දේශපාලනය, කලාව හා සමාජ අගතීන් තදින් විවේචනය කළේය. එනිසා ඇතැම්හු කොලම සමග වෛර බැඳගත්තා. මේ අරෝව පිළිබඳව චින්තන එක් කොලමක ලියන්නේ මෙබන්දකි.
‘එකමත් එක රටක කිරි බරෙන් තන බුරුල්ල පිරුණු එළිච්චියක් සිටියාය. කිරි බර නිසා එළිච්චි යනවිට තන පොකුරු ඒ අතටත් මේ අතටත් වැනෙමින් බිමට කඩා වැටෙන්නට තතනයි. මේ දුටු එක් මෝඩ නරියෙක් තන වැටුණු පසු එළුමස් කන ලොබින් එළිච්චි පසුපස හති වැටෙන තුරු ගියේය. එහෙත් තන බිම වැටුණේ නැත. එමෙන්ම කොලම පළවීම පමාවනු දුටු ඇතැම් මෝඩ නරි කොලමට කෙළවී ඇතැයි උදම් ඇනූහ. කටමැත දෙඩූහ. තන බිම වැටුණත් කොලමට කෙළවෙන්නේ නැත. කොලම පළවන්නේ කොලමට වුවමනා වූ විට පමණය’ චින්තන ලියූ එකම කොලමක්වත් ඔහු ළඟ තිබුණේ නැත. එහෙත් දෙතුන් පළකින් ඉරීගිය එකම එක තීරු ලිපියක් ඔහුගේ බිරිඳ වන චාන්දනී සුරැුකිව තබාගෙන සිටියාය. එහි පිටුපස තිබුණේ චින්තන ලියූ අහස් ගව්ව චිත‍්‍රපටය පිළිබඳ විචාරයකි. අහස් ගව්වේ නළුවන් කිහිප අවස්ථාවකදීම යට ඇඳුම් ඇඳගෙන සිටීමත් පතී එ්වා සමීප රූප ලෙස පෙන්වීමත් එහිදී චින්තනගේ විවේචනයට බඳුන් වී තිබුණි.
එ්ක විවේචනය කළාට මම බොරු සදාචාර විරෝධියෙක් නෙවෙයි. දන්නැද්ද සමහර දේවල් අනවශ්‍ය ප‍්‍රවණතා බවට පත්වෙනවනෙ. ඒකයි.
චින්තන 1970 දි පමන අද පත්තරය පටන් ගත්තේ අනුර බණ්ඩාරනායකගේ ආරාධනයෙනි. මේ කාලයේ ඇත්ත පුවත්පතේ බී.ඒ. සිරිවර්ධන, රිචඞ් විජේසිරි වැනි අය හමුවන්නටත් ආ ගිය චින්තනට ඇත්තේ සිරා උපදෙස් දී තිබුණේ කොතන වැඩ කළත් කෙළින් වැඩ කරන්න යනුවෙනි. එහෙත් අද පත්තරයේ අවශ්‍යතාව අනුර නමැති චරිතය ගොඩනැංගවීම විය. චින්තන ඒ කොන්ත‍්‍රාත්තුව භාරගෙන නිර්මාණාත්මක වැඩ කොටසක් ඉටු කළේය. හොඳ වැටුපක්ද ලැබුණි.
‘අද පටන් ගන්නා කොට අපිට ටෙලිෆෝන් එකක්වත් තිබුණේ නැහැ. දවසක් අනුර මගෙන් ඇහුවා බෙලිඅත්තෙ අලූත් මන්තී‍්‍ර හොඳ කොල්ලෙක්. මිනිහට අපි සපෝට් එකක් දෙමුද කියලා. මිනිහා ඔෆිස් එකට ටෙලිෆෝන් එකකුත් දෙයි කියලත් අනුර කිව්වා. මම හා කියලා එවකට ළාබාලම පාර්ලිමේන්තු මන්තී‍්‍රවරයා වෙච්ච මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ ඉන්ටර්වීව් එකක් පත්තරේ දැම්මා. 28635 කියන එයාගෙ දුරකතනයත් අපේ ඔෆිස් එකට දුන්නා. ඕං තව දවසක් උදේ පාන්දරම අනුර මට කතා කරලා චින්තන අද ලොකු වැඩක් නැත්නම් ගමනක් යමුද ඇහුවා. මං හා කිව්වා. සත්වෝද්‍යානයට. එතන ලොක්කා නීල් ද අල්විස් කියලා කෙනෙක්. අපි යනකොට එ්කෙ හිටියා පූස් පැටියෙක් වගේ හුරතල් කොටි පැටියෙක්. අනුර මූව දැක්ක ගමන් ඉල්ලූවා. අගමැතිනිගෙ පුතාගෙ ඉල්ලීමනෙ. සතුන් වත්තෙ ලොක්කත් හා ගන්න කියලා දුන්නා. අරලියගහ මන්දිර්යට ගෙනත් මට කිව්වා චින්තන මූට නමක් කියන්නකො කියලා. මං කිව්වා නිකං ගෙනාපු එකානෙ එ්නිසා බිංදු කියලා නම දාන්න කියලා. හැබැයි මේ බිංදුව මාසෙන් දෙකෙන් සීය දෙසීය සයිස් එකට හැදුණා. අනුර දැන් මූව ගෙදර පැත්තක තියාගෙන හුරතල් කර කර හදනවා. හැබැයි චන්ද්‍රිකා එහෙම වැඩිය ඔය කොටි හුරතලයට ආවේ නැහැ. එ් දවස්වල ජාත්‍යන්තර සමුළුවක් ලංකාවේ තිබුණා. රාජ්‍ය නායකයො, වෙනත් විශේෂ නියෝජිතයො සෑහෙන පිරිසකුත් ලංකාවට ආවා. අගමැතිතුමිය මේ කට්ටියට දවසක් අරලියගහ මන්දිරයෙ කෑමකට ආරාධනා කළා. ඔන්න දැන් රාජ්‍ය නායකයො කෑම මේසෙ කියමු. මෙන්න බොලේ බිංදුවා එකපාරටම ඇවිත් මේසෙ ගාවට පැන්නා. ඌ නිකං සෙල්ලමට වගේ දාපු සද්දෙට රාජ්‍ය නායකයො ටික බයවෙච්ච පාර සේරම මේසෙ උඩට පැන්නා. මැඩම් දුවගෙන ඇවිත් අනුරට බැන්නා මම මේ රටේ මිනිස්සු ටික බලාගන්න මහන්සි වෙනවා. උඹ මේ කැලේ ඉන්න කොටි ගෙට දාගෙන. අරන් පලයන් මේකව කියලා මැතිනි එවෙලේම ලොරියක් ගෙන්වලා කොටියා රිටර්න් කළා’
චින්තනට හැරිස් හුළුගල්ල සමීපවන්නේ 1975දීය. චින්තනගේ සමහර පත්තර නැවතී තිබුණු එවකදී හැරිස් කීවේ අලූත් වැඩක් කළ හැකි නම් මුදල් ටිකක් වියදම් කළ හැකි බවකි. නව ආරක චිත‍්‍ර කතා පත්තරයක් පිළිබඳ අදහස ඒ වනවිටත් චින්තන තුළ මතු වී තිබුණි. හෙතෙම සිත්තර චිත‍්‍රකතා පත‍්‍රය පටන් ගත්තේ කච්චේරියේ වැඩ කරමින් සිටි කැමිලස් පෙරේරාත් සම්බන්ධ කරගෙනය. එ් වන විට පළවෙමින් තිබුණු එකම චිත‍්‍රකතා පත‍්‍රය වූයේ ලේක්හවුස් ප්රකාශනයක් වූ සතුටය. සිත්තරට කැමිලස් ගජමෑන්, දොංසේතං, ලපයා, සිමෝනා වැනි චරිත ඇසුරින් හාස්‍ය හා සමාජ විචාරාත්මක චිත‍්‍ර කතා දෙකක් එක් කළේය. සරත් කවිරත්න හිතට වහල්වීමි කතාව ගෙනාවේය. ලිීලාරත්න ස්පාටකස් එකතු කළේය. සරත් මධු ඉතිං ඊට පස්සේ ඇන්දේය. එ් නං දැම්මේත් චින්තනය. යුනිිකෝ ටෝගා මෙන්ම සල්ෆා වැනි විද්‍යා ප‍්‍රබන්ධයක් ද චිත‍්‍ර කතාවක් ලෙස සිත්තරෙන් එළියට ආවේය. පළවිය යුතු චිත‍්‍ර කතා කුමන ආකාරයේ ඒවාද යන්න හා සංයුතිය ගැන මුළුමනින් සැලසුම් සකස් කළේ චින්තනය.
චිත‍්‍රකතාවක් නිව්ස්වලදි වගේ මොකටද කාටද කොහොමද කොහේද ඇයි එහෙම වුණේ කියනා හේතුඵල සම්බන්ධය මත ගොඩනැගීමටයි මම උපදෙස් දුන්නෙ. මොකටද කාටද කියන එකෙන් තොරව චිත‍්‍ර කතාවක් වුණත් පළකරන්න මම කැමති වුණේ නැහැ. හැරිස් ඇහුවා පළමුවැනි පත්තරේ කීයක් පි‍්‍රන්ට් කරන්නවද කියලා. මං කිව්වා 25,000ක් ගහමු කියලා. හැරිස් කිව්වා තව අවුරුදු දහයකින් නම් මං විසිපන්දාහට අනුමැතිය දෙන්නම් කියලා. එයා වැඬේ පහළට දාලයි හිතුවෙ. හැබැයි මම කොහොමහරි විසිපන්දාහක් ගැස්සෙව්වා. පළමුවැනි පත්තරේ ගන්න තුම්මුල්ලෙ කඬේ දොරවල් කඩාගෙනයි මිනිස්සු ආවේ. සිත්තර ඉතා ඉක්මනට සතියක සෙල්ස් ලක්ෂ දෙකහමාර පැන්නා. හැරිස් හුළුගල්ල හොල්මං වෙලයි මේ වැඬේ දිහා බලාගෙන හිටියෙ. හැරිස් එ් පාර මට රේසිං කාර් එකකුත් තෑගි දුන්නා. පඩිය රුපියල් 2500යි. 75 දී එ්ක ලොකු ගාණක්. සතිපතා සේල්ස් ප‍්‍රමෝෂන් බලන්න අපි රට පුරා යනවා. මාත් හොඳට කෑවා බිව්වා. තිඹිරිගස්යායෙන් ගේකුත් ගත්තා. ඞී.එස්. සේනානායක පාවිච්චි කරපු වොල්වෝ කාරෙකත් පස්සෙ කාලෙක රු. 1500කට ගත්තා.’
ඒ කාලයේදී චින්තන කවි පොත් දෙකක් ලිව්වේය. එ් හතරේ වාට්ටුව (කවි/කෙටිකතා* සහ මල් සතක් සේ හිරු නැගෙන්නා යන කෘති දෙකය. එ් හැරුණු විට අනුකරණවාදී සිනමාවට එරෙහිව විචාරයෙහි ද පෙරමුණ ගත්තේය. විලාසිතා නමින් සඟරාවක්ද සංස්කරණය කළේය. විලාසිතා කන්තෝරුව තිබුණේ ස්ටුඩියෝ එකකය. එ් සංගීතවේදී ආර්.එ්. චන්ද්‍රසේන මාස්ටර්ගේ ගෙවල් ඉදිරිපිටය. චින්තන, ජෝති, මිල්ටන් පෙරේරා, මිල්ටන් මල්ලවආරච්චි වැනි මිතුරන් හඳුනා ගන්නේ එහිදීය. එපමණක් නොව මරදානේ චොප්පෙ අයියා, හැටේ වත්තේ නිහාල්, ගෝනවල සුනිල් වැනි අය දැන හඳුනා ගත්තේත් ඒ අහළ පහළ කරක් ගැසීමෙනි. බන්දු මුණසිංහ, සේනක පෙරේරා, වික්ටර් රත්නායක චින්තනගේ ගජමිතුරන් වන්නේ මරදානේ බජාර් එකේදීය.
’73 දී විතර වික්ටර් දවසක් කිව්වා මම ෂෝ එකක් කරන්න හිතාගෙන ඉන්නවා ඒකට නමක් දාමුද කියලා. මමයි, ආර්.ආර්. සමරකෝනුයි තවත් කීපදෙනෙකුටයි නම දාන එක වික්ටර් භාර දුන්නා. අපි ඉතිං හවස් වරුවල වික්ටර්ගෙ මහරගම ගෙදර ගිහින් නම ගැන සාකච්ඡුා කරනවා. ගිය හැම දවසකම ගල් බෝතල් දෙකක් විතර ඉවර කරනවා. ගල් එකක් එ් සවස්වල රු.12යි. හවස කතාව පටන් ගත්තම අපි සමහරදාට එන්නේ උදේ. දවස් ගාණක් ඔහොම ගතවුණා. එ්ත් නමක් නෑ. අන්තිමට මට ඔය ‘ස’ කියන අකුර ඔළුවට ඇවිත් වික්ටර්ට කිව්වා. වික්ටර්ටත් වඩා එයාගෙ නෝනා ‘ස’ නමට කැමති වුණා. සමහරු ඇහුවා තනි අකුරෙන් පෝස්ටර් ගහන්න පුළුවන්ද වගේ වැඩකට නැති ප‍්‍රශ්න. අන්තිමට ලූම්බිණියෙ ‘ස’ පටන් ගත්තු දවසෙ දොරවල් කඩාගෙන සෙනග ආවේ.’
චින්තන නම් පට බැඳීමට රුසියෙකි. ඔහු තබන නම් අතිශයින්ම ජනපි‍්‍රය වන අතර ඒවා ආයාසයෙන් තොරව චින්තනගේ සිත තුළ ජනිතවීම විශේෂත්වයකි. ලංකාවට කොන්ඩෝම ආපු අලූත එය ප්රචාරය කිරීමේ කාර්යය භාරගෙන තිබුණේ ඞී. අල්විස් ඇඞ්වර්ටයිසින් ආයතනයයි. එහි හිමිකරු ආනන්ද තිස්ස ද අල්විස් මහතාය. චින්තන කොල්ලූපිටියේ නැවතී සිටින සමයේ දහවල් එකොළහ වෙද්දී බීර එකක් බීමට රේණුකා හෝටලයට යන පුරුද්දක් තිබුණි. දිනක් ආනන්ද තිස්ස ද අල්විස් චින්තනගේ මිතුරෙකුත් සමග එහි ඇවිත් සිටියේය. මිතුරා ආනන්ද තිස්ස ද අල්විස් මහතාට චින්තන හඳුන්වා දුන්නේ මෙයාට කියලා අරකට නමක් දාගන්න පුළුවන් කියාය.
‘ඒ පාර ආනන්ද තිස්ස ද අල්විස් මට කොන්ඩොම් එක ගැන කියලා ඒක පාවිච්චි කිරීමේ අවශ්‍යතාව, අරමුණ විස්තරාත්මකව පැහැදිලි කළා. ඊට පස්සෙ කිව්වා මේක මිනිස්සු අතරෙ ජනපි‍්‍රය කරන්න ගැළපෙන නමක් දාගන්න ඕනෙ කියලා. මං කිව්වා ඕක ඉතිං වැඩිය කල්පනා කර කර ඉන්න දෙයක් නෙවෙයි. කවුරුත් සතුටින් ඉන්න වෙලාවනෙ. එ් නිසා ඕකට පී‍්‍රති කියලා දාමු කියලා.’
චින්තන කියන්නේ තමන් හොඳ රත්තෙකු විය යුතුය කියා සිතූ මිනිසෙකු බවය. කොළ කොහොමටත් පෙන්නන්න බැහැ කියූ හෙතෙම අනුර බණ්ඩාරනායකගේ මැදිහත් වීමෙන් ‘අඳ පත්තරේ ගැසුවේය. ඊට පසු චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායකගේ ඉල්ලීමකට අනුව ‘හෙට’ පත්තරේ ගැසුවේය. මේ තත්ත්වය තුළ චින්තන අවසානයේදී නිල් වූවාද යන්න මගේ අවසාන ප්රශ්නය විය. චින්තනගේ උත්තරය වුණේ එහෙම වුණේ නැහැ යන්නය. ඔහුගේ අදහස මේ සියල්ලන් මැද තමන් කළේ කිසියම් නිර්මාණාත්මක කටයුත්තක් යන්නය. සමහරවිට බීලා පයින් ගිය අමුත්තා තමන් සමග වැනි වැනී යන අනෙකා චින්තන ජයසේනගේ නමට කැළලක් කරන්නට සැරසෙනවා යන අදහසින් රොස්ව ගොස් කනට එකක් දුන්නේ චින්තන ජයසේන නාමය පිළිබඳව නොනැසී පවතින භක්තිමත් හැඟීමනිසා විය හැකිය.
විමලනාත් වීරරත්න
Comments