“හෘදය සාක්ෂියට එකඟව තමන් කැමැති ඕනෑම මතයක් දැරීමට, ජනාධිපති ඇතුළුව මේ රටේ ඕනෑම නායකයෙක් විවේචනය කරන්න, සාකච්ඡාවට ලක් කරන්න, මේ රටේ මහජනතාවට අයිතියක් තියෙනවා. ඒ අයිතියට නරක විදියට හොට දැමීම වැරදියි. එය අනුමත නොකළ යුතුයි; මහජනයා එය හෙළා දැකිය යුතුයි. මේ වගේ දේවල් වර්ධනය වුණොත් අපේ සමාජය අශීලාචාර තැනකින් නවතින්නෙ. කිසිම පාලකයෙක් මේ වගේ දේවල්වලට අත ගහන්නෙ නෑ. මට හිතාගන්න බැහැ, ඇයි මෙහෙම දේවල් වෙන්නෙ? ඒ කියන්නෙ මේ රට පිස්සන් කොටුවක්ද?” යැයි විමසන්නේ රාවය ප්‍රකාශන සමාගමේ සභාපති වික්ටර් අයිවන්ය. ඔහු ඒ අදහස් පළ කරන ලද්දේ අයි. ටී. එන්. රූපවාහිනී ජාලය විසින් ගෙන යන අපහාසාත්මක මාධ්‍ය ප්‍රචාරයට එරෙහිව පසුගියදා කොළඹ ජාතික පුස්තකාල ශ්‍රවණාගාරයේදී පවත්වන ලද මාධ්‍ය හමුවේදී අදහස් දක්වමිනි.

මෙම මාධ්‍ය හමුව කුසල් පෙරේරා විසින් මෙහෙයවන ලද අතර ගාමිණී වියන්ගොඩ, මහාචාර්ය සරත් විජේසූරිය, ආචාර්ය නිර්මාල් රංජිත් දේවසිරි, ධර්මසිරි බණ්ඩාරනායක සහභාගී වූහ.

වික්ටර් අයිවන් මහතා විසින් කරන ලද සම්පූර්ණ කතාව පහත දැක්වේ.

“යුද්ධය ඉවරයි. රට සාමාන්‍ය තත්ත්වයකට එන්න ඕන කාලෙ පැනලා. මට තේරෙන්නෙ නෑ මොනවද මේ රටේ වෙන්නෙ කියලා. අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස මර්දනය කිරීමෙන් වෙන්නේ නිවටයන්ගේ සහ බියසුල්ලලන්ගේ සමාජයක් බිහිවීම පමණයි. නිවටයන්ගේ සහ බියසුල්ලන්ගේ සමාජයක් සහිත ශ්‍රී ලංකාවක් අපට අවශ්‍ය නෑ. මේ රටේ මිනිස්සුන්ට හෘදය සාක්ෂියට එකඟව තමන් කැමැති ඕනෑම මතයක් දැරීමට, ජනාධිපති ඇතුළුව මේ රටේ ඕනෑම නායකයෙක් විවේචනය කරන්න, සාකච්ඡවට ලක් කරන්න, මේ රටේ මහජනතාවට අයිතියක් තියෙනවා. ඒ අයිතියට නරක විදියට හොට දැමීම වැරදියි. එය අනුමත නොකළ යුතුයි; මහජනයා එය හෙළා දැකිය යුතුයි.

“මේ වගේ දේවල් වර්ධනය වුණොත් අපේ සමාජය අශීලාචාර තැනකින් නවතින්නෙ. මට නම් තේරුම් ගන්න බැහැ. කිසිම පාලකයෙක් මේ වගේ දේවල්වලට අත ගහන්නෙ නෑ. මට හිතාගන්න බැහැ, ඇයි මෙහෙම දේවල් වෙන්නෙ? ඒ කියන්නෙ මේ රට පිස්සන් කොටුවක්ද? තමන්ගෙ විරුද්ධවාදීන්ට, විචාරකයන්ට පහරදෙන්න මේ විදියට ඇයි ජනමාධ්‍ය පාවිච්චි කරන්නෙ? මේක ඇත්තටම අසෝබනයි; අවලස්සනයි; සාධාරණව හිතන හැමකෙනෙක්ම මේ ප්‍රවනතාව හෙළා දැකිය යුතුයි. ස්තුතියි. “

ඇමරිකාව වගේ රටකට ඇවිත් වෙස් වළාගෙන ඉන්න කිසිම මාධ්‍යවේදියෙකුට අවශ්‍යයැයි මං හිතන්නෙ නැහැ. ලංකාවෙන් ඇවිත් ඇමරිකාවේ ඉන්න මාධ්‍යවේදීන් කිහිප දෙනෙක් මමත් ආශ්‍රය කරනවා. ඒ අය කිසි කෙනෙක් වෙස් වළාගෙන නැහැ. එහෙම ඉන්න අපට කිසිම අවශ්‍යතාවක් නැහැ. ඇමරිකාවේ අපිට ජීවත් වෙන්න කිසිම බයක් සැකයක් නැහැ. මේ රටේ තියෙන නිදහස, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නිකම් නමට තියෙන දෙයක් නෙවෙයි. මේ රටේ අනෙක් අයට තියෙන අයිතිවාසිකම් අපටත් ඒ විදියටම තියෙනවා. ඉතින් අපිට කිසිම බයක් සැකයක් නැතිව මෙහෙ ඉන්න පුළුවන්. අපට කිසියම් ප්‍රශ්නයක් ඇති වුණොත් අපට පුළුවන් පොලීසියට කතා කරන්න. පොලීසියේ අංකයකට කතා කළාම ඒ අය වහාම මැදිහත් වෙනවා. ලංකාවේ වගේ මේ වෙන කල් කිසිම පරීක්ෂණයක් නොපවත්වන තත්ත්වයක් මෙහේ නැහැ.

මෙහේ ඇවිල්ල ඉන්න මේ මාධ්‍යවේදීන් ආර්ථික වාසියක් ගන්න උවමනාවක් තියෙන අය කියල මම නම් හිතන්නෙ නැහැ. මේ අය ලංකාවේ දීර්ඝකාලීනව ඉන්න හිටපු අයයි. ඒ අයට මාධ්‍යවේදීන් හැටියට නමක් තිබුණේ, යමක් කරන්න පුළුවන්කම තිබුණේ, යමක් කරන්න හැකියාවක් තිබුණේ ලංකාව තුළයි. දැන් මෙහේ ඇවිල්ල අපට එහෙම යමක් කරන්න පුළුවන් කමක් නැහැ. අපට ලංකාවේදී තමයි ඒ තත්ත්වය කරන්න පුළුවන් වෙලා තියෙන්නෙ. මෙහේ ඇවිල්ල කුලී වැඩක් කරල ගානක් හොයාගෙන අපට ඇති ආර්ථික වාසියක් නැහැ. අනෙක මේ රටේ ජීවත් වෙන්න පුළුවන් ඉතාම අමාරුවෙන්. මේ රට ඒ තරම් වියදම් අධික රටක්. මේ රටේ ජීවත් වෙනව නම් ඒ තරම්ම සල්ලි හොයන්න ඕන. සල්ලි හොයනව නම් අපි රස්සාවල් කරන්න ඕන. අපේ උගත්කමේ හැටියට අපට මෙහේ රස්සාවල් හම්බ වෙන්නෙ නැහැ.

ලංකාවට එන්න, ඇවිත් මාධ්‍යවේදියෙකු හැටියට වැඩකරන්න මට ලොකු ආසාවක් තියෙනවා. ඒත් ලංකාවෙ සමහර මිත්‍රයො මට කියන්නෙ ලංකාවෙ තත්ත්වය ගැන විශ්වාසයක් නැති නිසා ලංකාවට එන්න එපා කියලයි. මේ තියෙන වාතාවරණය යටතේ මටත් එහෙම ලංකාවට එන්න විශ්වාසයක් නැහැ. එන්න විශ්වාසයක් නැත්තේ අපි ගැන කිසිම පරීක්ෂණයක් කරල ඒ ගැන කිසිම විස්තරයක් නැති නිසයි. මට ගැහුවෙ කවුද? මට ගැහුවෙ ඇයි? මේ ප්‍රශ්නෙ අද ඉවරද කියල මම තවම දන්නෙ නැහැ. සාමාන්‍ය මිනිසෙකු වශයෙන්, මාධ්‍යවේදියෙකු වශයෙන් මට නිදහසේ වැඩකරගෙන යන්න වාතාවරණයක් ඇතිවුණ අවස්ථාවක මම ලංකාවට ඇවිත් වැඩකරන්න කැමතියි∎

(සිරස නිව්ස් ෆස්ට් සමඟ ස්කයිප් තාක්ෂණය ඔස්සේ කළ කතා බහක් ඇසුරෙනි.)

ජනමාධ්‍ය සදහා ආචාරධර්ම මාලාවක් නිකුත්කිරීමට රජය විසින් යෝජනා කිරීමත් සමග මාධ්‍ය මර්දනය පිලිබද සාකච්ඡාව අලුත් වටයකින් පෙරට පැමින තිබේ . මාධ්‍ය නිදහස පිලිබද ක්‍රියාකාරීහු ගනනාවක් රජයේ මෙම පිලිවෙත මාධ්‍යවේදීන්ගේ නිදහස සීමා කරන්නක් බව පෙන්වා දෙන්නට වූහ. මේ අදහස් දැක්වීම් වලදී රජය ජනමාධ්‍යවේදී නිදහසට ඇගිලි ගැසීම දැඩි ලෙස හෙලා දැකීමට ද පාත්‍ර විය.

මාධ්‍ය නිදහස පිලිබද සාකච්ඡාව සාමාන්‍යයෙන් භ්‍රමනය වන්නේ රාජ්‍ය මර්දනය නමැති අක්ෂය වටාය. 90 දශකයේ නිදහස් මාධ්‍ය ව්‍යාපාරයේ සිට අද දක්වා වූ විවිධ මාධ්‍යවේදී සංවිධාන  එක් එක් ආන්ඩු ජනමාධ්‍යයන්ට එරෙහිව කරනු ලබන අනිසි බලපෑම් ප්‍රශ්න කර තිබේ.

අප එම නිසා තරමක වෙනස් ප්‍රශ්නයක් විමසමු. මාධ්‍යවේදීන් නිදහස් විය යුත්තේ රජයෙන් පමන ද? රජයේ ජනමාධ්‍ය ආචාර ධර්ම වලට විරෝධය දක්වමින් පසුගිය දිනවල පත්තර පිටු පිරවූ තිසරනී ගුනසේකරගේ සිට රාවය වැනි ලිබරල් පුවත්පත්වලට ලියන බොහෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලේඛක භවතුන් අතාර්කික වන එක් ස්ථානයක් වනුයේ මෙම ප්‍රශ්නයයි.

ආතර් ස්කාගිල් හිට්ලර්ට සමාන කරමින් 

සැලසුම් කර තිබූ "සන්" හි මුල්පිටුව

මේ ප්‍රශ්නයට ප්‍රවේශයක් ලෙස 1984 දී එංගලන්තයේ හටගත් පතල්කරුවන්ගේ වැඩවර්ජනය සමයේ “සන්” පුවත්පත ආශ්‍රිතව ඇතිවූ සංසිද්ධියක් සාකච්ඡාවට ගත හැක. මාග්‍රට් තැචර්ගේ රජය සමග එංගලන්ත කම්කරු ව්‍යාපාරය තීරනාත්මකව අභිමුඛ වූ වැඩවර්ජනයක් වූ එය එක්තරා ආකාරයක අවි නොගැටෙන සිවිල් යුද තත්වයක් කරා රට ගෙන ආවේය. රූපට් මර්ඩොක් නමැති ප්‍රසිද්ධ ව්‍යාපාරිකයාට අයත් “සන්” නමැති ටැබ්ලොයිඩ් පුවත්පත එම වැඩවර්ජන සමයේ තදබල වර්ජන විරෝධී ස්ථාවරයක් අනුගමනය කලේය. වර්ජනයේ උච්චතම කාලයේ නිකුත් වූ සන් පුවත්පතේ එක් කලාපයක මුල් පිටුව සරසා තිබුනේ පතල්කරුවන්ගේ වෘත්තීය සමිතියේ නායක ආතර් ස්කාගිල්  අත ඔසවා යමෙක්ට ආචාර කරන විශාල උඩුකය ඡායාරූපයකිනි .අහඹු ලෙස ගෙන තිබූ එම ඡායාරූපයේ ස්කාගිල් අත ඔසවාගෙන සිටින ආකාරය හිට්ලර්ගේ නාසි ආචාරයට සමාන වූවකි.මෙම ඡායාරූපය සමග ලියැවුනු මුල්පුවත ස්කාගිල් නාසිවාදියෙක් බවත් වැඩවර්ජන ව්‍යාපාරය එනිසා නාසිවාදී ව්‍යාපාරයක් බවත් හැගවෙන ආකාරයෙන් ලියා තිබුනි.

වැරදුනු සැලසුම - සැබැවින්ම එලියට ආ පුවත්පත

මෙලෙස සකස් කොට මුද්‍රනයට යවනු ලැබූ පුවත්පතේ මුල් පිටුව කවදාවත් මුද්‍රනද්වාරයෙන් එලියට පැමිනියේ නැත. එම පිටුව කම්කරු ව්‍යාපාරයට කල අපහාසයක් ලෙස හෙලාදුටු මුද්‍රන කම්කරුවෝ එය මුද්‍රනය කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කලහ. අවසානයේ සන් පුවත්පත පිටවූයේ මුල්පිටේ විශාල හිස්තැනක් සමගය. ඒ හිස්තැනේ “ආතර් ස්කාගිල්ගේ පින්තූරය හා මුල්පුවත පලකිරීම සේවකයින් ප්‍රතික්ෂේප කල නිසා මෙවර කලාපය ඒ කිසිවක් නැතිව පල කෙරේ” යනුවෙන් මුද්‍රනය කොට තිබුනි.

මේ මාධ්‍ය සේවකයින් මාධ්‍ය ආයතනයක මෙහෙයවීම එහි හිමිකරුගේ අතින් තම අතට ගත් ඓතිහාසික මොහොතක් සම්බන්ධ නිදසුනකි. නූතන මාධ්‍යවේදියා අන් සියල්ලටම පෙර ප්‍රාග්ධනයේ වහලෙකි. රූකඩයකි. ඔහුගේ “නිදහස” ප්‍රාග්ධනය විසින් නිර්නය කරනු ලැබේ. රජය කඩා පනින්නේ ප්‍රාග්ධනය විසින් කොහොමත් සීමා කොට ඇති ඔහුගේ “නිදහස” තුලටය. රජය කඩා නොපැන්නත් එනයින්ම මාධ්‍යවේදියාගේ ඊනියා නිදහස සීමා කොට සිර කරන ලද්දකි.



උදාහරනයක් ලෙස දෙරන රූපවාහිනී ආයතනයේ දිල්කා සමන්මලී මහත්මිය ඇතැම්විට ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාරගෙන් හෝ රන්ජන් රාමනායකගෙන් ප්‍රශ්න ඇසූ ආකාරයට නාමල් රාජපක්ෂගෙන් හෝ ගෝඨාභය රාජපක්ෂගෙන් ප්‍රශ්න විචාරීමට කැමැත්තක් දක්වනවා විය හැක. එහෙත් ඒ සදහා “නිදහස” ඇයට දෙරන ප්‍රාග්ධන හිමිකාරීත්වය විසින් ලබාදෙන්නේ නැත. සිරස මාධ්‍යවේදීන්ගේ “ගවේෂනශීලීත්වය” හා “නිර්මානශීලීත්වය” මහාරාජාගේ ප්‍රාග්ධනය නමැති හතර කෙලවර තුල නතර වූවකි. සිංහල ජාතිය වෙනුවෙන් කෑ මොර දෙන නේශන් හා රිවිර පුවත්පත් පවත්වාගෙන යන්නේ බුකී හිමියෙක් වන රවී විජේරත්නය. විජේරත්නගේ ප්‍රාග්ධන දේශපාලන අවශ්‍යතා විසින් අනුමත කරන තාක් දුරට සිය පෑන හැසිරවීමට සිංහල බෞද්ධ මාලින්ද සෙනෙවිරත්නට “නිදහස” තිබේ. මෙවැනි උදාහරන අටෝරාසියක් ඇවැසි නම් ගෙන හැර දැක්විය හැක. ධනපතියාගේ ලාභයට සේවය කරන තාක් දුරට , ඒ තාක් දුරට පමනක් , ශිල්ප දැක්වීමට මාධ්‍යවේදියා නමැති වැටුප් ශ්‍රමිකයාට අවසර දී තිබේ.

ප්‍රාග්ධන හිමිකාරීත්වයේ මෙම ආධිපත්‍යය තුල සිය නිර්මානශීලීත්වය හෝ ගවේෂනශීලිත්වය පූර්න අයුරින් විකසිත කරගැන්මට මාධ්‍යවේදියා කිසිදිනෙක ඉඩ නොලබයි. මන්ද මාධ්‍යවේදියා පිනුම් ගැසිය යුත්තේ ප්‍රාග්ධන හිමියා විසින් අදිනු ලැබූ සර්කස් පථය තුල වන බැවිනි. මෙහිදී අපට නැවත මුල් ප්‍රශ්නයට යොමුවිය හැක. මාධ්‍යවේදියා නිදහස් විය යුත්තේ රජයෙන් පමනද? ප්‍රාග්ධනයේ ආධිපත්‍යය විසින් මාධ්‍යවේදියා යටත් කරගෙන සිටීම සුනන්ද දේශප්‍රිය වර්ගයේ ලිබරල් ක්‍රියාකාරීන්ට විෂය නොවන්නේ මන්ද? රජයේ අඩත්තේට්ටම් වලින් නිදහස් වූ පමනින් ජනමාධ්‍ය නිදහස සාක්ෂාත් වන්නේද?

පුවත්පතක් සැලසුම් කිරීමේ සිට එය මුද්‍රනද්වාරයෙන් එලියට දැමීම දක්වා සියලු කටයුතු මාධ්‍ය සේවකයින් විසින් සිදුකෙරේ. ප්‍රාග්ධන අධිපතියා අදාල මාධ්‍යයෙන් යම් ලාභයක් ලබයි නම් ඒ ලාභය ගලා එන්නේද මාධ්‍ය සේවකයින්ගේ දක්ෂතාවය හා කැපවීම් තුලිනි. තතු එසේ නම් ප්‍රාග්ධන හිමිකාරීත්වයේ ආධිපත්‍යය යටතේ මාධ්‍යවේදියා පසුවිය යුත්තේ ඇයි? පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙනුවෙන් හඩතලන මහත්වරු  ධනේශ්වර මාධ්‍ය කර්මාන්තය තුල පවතින අධිපති-යටත්වැසි සම්බන්ධය ගැන පවසන්නේ කුමක්ද? ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පැවැතිය යුත්තේ පාර්ලිමේන්තුවේ පමනද? එය වැඩබිමට ගෙන ඒම පිලිබද මාධ්‍ය සංවිධාන හඩ නොනගන්නේ මන්ද? තමාව පාලනය කිරීමේ බලය 1984 වර්ෂයේ එක්අවස්ථාවකදී  “සන්” පුවපත්පතේ කම්කරුවෝ රූපට් මර්ඩොක්ගෙන් සියතට උදුරා ගත්හ.ලංකාවේ සියලු මාධ්‍යවේදී ශ්‍රමිකයෝ “සන්” පුවත්පතේ සේවකයින්ගේ ආදර්ශය අනුගමනය කල යුතු බව අප කිවහොත් - සුනන්ද දේශප්‍රිය මහතා හෝ තිසරනී ගුනසේකර මහත්මිය අප සමග එකග වනු ඇද්ද?

ramachandrageadaviya