මෙම කුමන්ත්‍රණයේ හමුදාවට භාරවූ වැඩ කොටස මෙහෙයවීමට නියමිත වූයේ කර්නල් මොරිස්‌ ද මැල් හා කර්නල් එෆ්. සී. ද සේරම්ටය. පොලිසියේ කටයුතු විශ්‍රාමික නියෝජ්‍ය පොලිස්‌පතිවරයකු වූ සිඩ්නි ද සොයිසා හා සී. සී. දිසානායකට පැවරුණි. (පොලිස්‌ අධිකාරි) නාවික හමුදාවේ කපිතාන්වරයකු වූ රොයිස්‌ ද මැල් කුමන්ත්‍රණයේ සවිස්‌තර සැලසුම්කරු විය. මේ වන විට රජයට නිශ්චිතවම විශ්වාස වන්ත ඉහළ නිලධාරීන් වූයේ පොලිස්‌පති, වැඩබලන නාවික හමුදාපති රාජන් කදිරගාමර් හා නියෝජ්‍ය පොලිස්‌පති (අපරාධ පරීක්‍ෂණ) එස්. ඒ. දිසානායකත් පමණි. මෙම නිලධාරීන් අරලියගහ මැදුරට කැඳවාගත් අතර සෙසු ඉහළ හමුදා නිලධාරීන් එදින රාත්‍රියේ කිසියම් වේලාවකින් පසුව ඔවුනගේ නිවාස වලින් පිටවීම වැලැක්‌වීමට බණ්‌ඩාරනායක මහතා විසින් අවශ්‍ය කටයුතු යොදන ලදී.
කොළඹදී අත් අඩංගුවට ගත් සැකකරුවන් කෙටි ප්රශ්න කිරීම්වලින් පසුව හමුදා මූලස්‌ථානයේ වෙඩි බෙහෙත් ගබඩාවේ රඳවන ලද අතර එය අර්ධ වශයෙන් පොළව යටට වෙන්නට සකසා තිබූ ශක්‌තිමත් කොන්ක්‍රීට්‌ ගොඩනැඟිල්ලක්‌ විය. පිටපළාත් වලදී අත්අඩංගුවට ගත් අය එම පෙදෙස්‌වල මූලස්‌ථාන පොලිසිවල වැඩිදුර උපදෙස් ලැබෙන තෙක්‌ රඳවා ගන්නට නියම කෙරින. මේ කිසිත් නොදත් මෙරට ජනතාව නින්දේ පසුවෙද්දී ජනවාරි 27 මැදියම් රැයේ ගුවන්විදුලි සබඳතා සහිත පොලිස්‌ රථවලට ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර සවිකොට කොළඹ නගරයපුරා යවමින් වහාම ක්‍රියාත්මක වනපරිදි ඇඳිරි නීතිය ප්‍රකාශ කිරීමට කටයුතු යොදන ලදී.
ප්රශ්න කිරීම් පිළිබඳව "අරලියගහ මැදුරේ ස්‌පන්දනය" පොතේ බ්‍රැඩ්මන් වීරකෝන් මහතා මෙසේ දක්වා ඇත.
"...තරුණ නිලධාරීන් සමාවක්‌ බලාපොරොත්තුවෙන් දීර්ඝ පාපොච්චාරණ කරන්නට වූයෙන් කුමන්ත්‍රණය පිළිබඳ වඩ වඩා තොරතුරු හෙළිවන්නට විය. එහෙයින් ෆීලික්‌ස්‌ වඩවඩාත් ආරක්‍ෂාව තරකරමින් අරලියගහ මන්දිරය වටා ආරක්‍ෂක වළල්ලක්‌ යෙදවීය. නිල් පැහැ නාවික හමුදා නිල් ඇඳුමින් සැරසුනු නියෝජ්‍ය නාවික හමුදාපති රාජන් කදිරගාමර් ආරක්‍ෂාව සපයමින් අර්ධ මැෂින් තුවක්‌කුවක්‌ වනමින් ඉදිරිපස කොරිඩෝවේ එහා මෙහා යනු මට දක්‌නට ලැබිණ. ඔහු පැමිණ තිබුණේ ඒ වනවිට කවුරුන් ඇතුළතද කවුරුන් පිටතද කුමන්ත්‍රණය ක්‍රියාත්මක වනවාද කියා කිසිවකු හරිහැටි දැන නොසිටි හෙයිනි. පරිසරය දැඩි නොසන්සුන් තාවයක ගිලී තිබිණ...."
මේ වන විට කුමන්ත්‍රණය අසාර්ථක වූ බව කුමන්ත්‍රණ කරුවන් එකිනෙකා දැන ගත් අතර කුමන්ත්‍රණය බිඳ වැටී තමා අමාරුවේ වැටෙන්නට යන බව දැනගත් යුද හමුදාවේ තරුණ කැප්ටන්වරයකු වූ පෝලියර් නමැත්තා තම රිවෝල්වරයෙන් හිසට වෙඩි තබාගෙන මිය ගිය බැව් වාර්තා විය. ක්‍රමාණුකූලව කුමන්ත්‍රණය මැඩ පැවැත්වූ අතර 1962 පෙබරවාරි 12 හා 13 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවේදී මේ සම්බන්ධ විවාදයක්‌ පවත්වන ලදී. ඊට ප්‍රථම ෆීලික්‌ස්‌ ආර්. ඩයස්‌ බණ්‌ඩාරනායක මහතා දීර්ඝ ප්‍රකාශයක්‌ තුළින් අග්‍රාණ්‌ඩුකාර ඔලිවර් ගුණතිලක, සර් ජෝන් කොතලාවල හා ඩඩ්ලි සේනානායකයන් කුමන්ත්‍රණයේ ඉහළ සැලසුම් කරුවන් වූ බව අල්ලාගත් ඉහළ පොලිස්‌ නිලධාරීන් ප්‍රකාශ කළ බව වාර්තා කරන ලදී.
පරීක්‍ෂණ කටයුතු අවසන් වනවිට විත්තිකරුවන් 29 දෙනකු සිටි අතර පළමු විත්තිකරු වූයේ සිවිල් නිලධාරියකු වූ ඩග්ලස්‌ ලියනගේ නමැත්තාය. ගැටලුව ඇතිවූයේ මේ වනවිට මෙරට නීති පද්ධතිය තුළ රාජ්‍ය විරෝධී කුමන්ත්‍රණයක වැරදි කරුවනට දෙන දඬුවම් පිළිබඳ නිශ්චිත පිළිවෙතක්‌ නොවීමය. එසේම මෙම විත්තිකරුවන්ගෙන් ප්රශ්න කිරීම පිළිබඳ සාමාන්‍ය නීතිය ඉක්‌මවා කටයුතු සිදුකර තිබූ බැවින් ඒ පිළිබඳවද සලකා බැලීමට සිදුවිය. මේ නිසා කුමන්ත්‍රණ සැකකරුවන්ට විරුද්ධ නඩු විභාගය සඳහා විශේෂ නීතියක්‌ සම්මත කිරීමට රජය කටයුතු කළේය. 1962 අංක 1 දරන අපරාධ නීති විශේෂ විධිවිධාන පනතක්‌ සම්මත කරන ලදී. එහි ඞෂ අනුව නඩු විභාගයට පෙර හෝ පැවැත්වෙන අතර වාරයේ කවර අවස්‌ථාවක හෝ කිසියම් වැරැදි කරුවකුගේ සාක්‌කිය ලබා ගැනීමේ අරමුණින් ඔහුට හෝ ඇයට සමාව දීමට ඇටර්නි ජනරාල් ට හැකිවන සේ විධිවිධාන ඇතුළත් කෙරිණ.
"රැජින එරෙහිව ඩග්ලස්‌ ලියනගේ හා තවත් අය" යනුවෙන් නඩු පවරන ලද අතර ප්‍රධාන විත්තිකරුවන් සියලු දෙනාට වැරැදි කරුවන් වී දේපළ රාජසන්තක කිරීමටත් ජීවිතාන්තය දක්වා සිරදඬුවම්ද නියම විය. නමුත් එවකට ලංකාවේ අවසාන අධිකරණය බ්‍රිතාන්‍ය ප්‍රිවිකවුන්සලය වූ අතර මෙරට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ තීන්දුවට එරෙහිව විත්තිකරුවන්ගේ අභියාචනා පිළිගත් බ්‍රිතාන්‍ය ප්‍රිවි කවුන්සලය හෙවත් ඇපැල් උසාවිය මෙම නඩුවේ විත්තිකරුවන් වෙනුවෙන් නව නීති පැනවීම එනම් අතීතයට බලපැවැත්වෙන නීති පැනවීම ආණ්‌ඩුක්‍රම ව්‍යවස්‌ථාවට පටහැනි බව ප්‍රකාශ කරමින් විත්තිකරුවන් සියලු දෙනා නිදහස්‌ කරන ලදී.
ඩඩ්ලි සේනානායක, සර් ජෝන් කොතලාවල යන අය කුමන්ත්‍රණයේ සැලසුම් කිරීම සම්බන්ධ සාක්‍ෂි අනුව පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රකාශ කළත් මේ පිළිබඳව ඉදිරි පරීක්‍ෂණ සිදුනොවූයේ උසාවියේදී මේ අයගේ නම් ඉදිරිපත් නොවීමයි. නමුත් පසු කාලයේ මේ පිළිබඳව වාර්තා වූයේ කුමන්ත්‍රණයේ සැලසුම් කරුවන් අතර මෙම දෙදෙනාද සිටි බවයි. ඒ පිළිබඳව ෙ-. ආර්. ජයවර්ධන චරිතාපදානයේ මෙසේ සඳහන්වේ.
"....කොළඹට නුදුරු රත්මලානේ කඳවල පිහිටි සර් ජෝන් කොතලාවලගේ නිවසේදී ඔහු බැහැදැකීමට ෙ-. ආර්. ගිය අවස්‌ථාවේදී එනම් 1966 අප්‍රේල් 13/14 ජාතික අලුත් අවුරුදු සමයේදී ඔහුත් (සර් ජෝන් කොතලාවල) ඩඩ්ලි සේනානායකත් කුමන්ත්‍රණය සැලසුම් කිරීමට සම්බන්ධව සිටි බව ෙ-. ආර්. ප්‍රථම වරට දැනගත්තේය. සර් ජෝන්ගේ මුවින් එය හෙළිදරව් විය.
"....අප තවමත් අවදානමෙන් ගැලවී නැහැ"යි පවසමින් ඒ රහස ෙ-. ආර්.ට හෙළිකිරීම ගැන ඩඩ්ලි සේනානායක, සර් ජෝන් කොතලාවලට එම අවස්‌ථාවේදී තදබල ලෙස චෝදනා කළේය. (1979.10.15 දින ෙ-. ආර්. සමඟ සාකච්ඡාවේදී)
තවදුරටත් මේ බව දක්‌වන ෙ-. ආර්. ජයවර්ධන චරිතාපදානය (197/198 පිටු) මෙසේ ප්‍රකාශ කරයි. "....1979 සැප්. 15 දින සර් ජෝන් කොතලාවල සමඟ සම්මුඛ සාකච්ඡාව පැවැත් වූ අවස්‌ථාවේදී කුමන්ත්‍රණ නායකයන් සර් ජෝන් හමුවී ඔවුන්ගේ සැලසුම් ගැන කථා කළ ආකාරය ඔහු සමඟ පැවැති දීර්ඝ සම්මුඛ සාකච්ඡාවේදී ඔහු පැහැදිළි කළේය... කුමන්ත්‍රණය පිළිබඳ කටයුතු අවසාන වශයෙන් තීරණය කිරීම පිණිස වූ රැස්‌වීම ඩඩ්ලි සේනානායකගේ නිවසට ආසන්නව පිහිටි බොරැල්ලේ කිතුල්වත්ත ගබඩාව නමැති අත්හැර දමනලද මිනිරන් ගබඩාවකදී ඩඩ්ලි සේනානායකගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පවත්වන ලදී. කුමන්ත්‍රණ නායකයනුත් ඩඩ්ලි සේනානායකත් ඊට පසු නැවතවරක්‌ රැස්‌වූ බව පෙනේ. එවර ජනවාරි 26 වැනිදා රාත්‍රි ඔවුන් රැස්‌වී ඇත්තේ කඳවල පිහිටි සර් ජෝන් කොතලාවලගේ නිවසේය. එයද ඩඩ්ලි සේනානායකගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පැවැත්විනි. කුමන්ත්‍රණය සාර්ථක වූයේනම් ඩඩ්ලි සේනානායක නිදහස්‌ චතුරශ්‍රයේ දී කුමන්ත්‍රණ නායකයන් ඇමතීමට නියමිතව තිබිණි. ඇත්ත වශයෙන්ම ජනවාරි 27 වැනිදා රෑ ඩඩ්ලි සේනානායක කුමන්ත්‍රණයේ සාර්ථකත්වය පිළිබඳ සංඥ බලාපොරොත්තුවෙන් නිදහස්‌ චතුරශ්‍රයට සමීප කොළඹ කෞතුකාගාරයට ආසන්නව පිහිටි තම ඥති සොහොයුරු ඩබ්ලිව්. සේනානායකගේ නිවසේ රැඳී සිට ඇත. කුමන්ත්‍රණය අත්හැර දමා තිබුණ හෙයින් එවැනි සංඥ කිසිවක්‌ ලැබුණේ නැත. ඒ බව නොදත් ඔහු අරමුණක්‌ නැතිව කුරුඳුවත්ත අවට රිය ධාවනය කරමින් සිට කඩවූ බලාපොරොත්තු ඇතිව පෙරලා නිවස බලා ගොස් ඇත...." ෙ-. ආර්. ජයවර්ධන - චරිතාපදානය වෙළුම II 1956 - 1977- කේ. ඇන්. ද සිල්වා සහ හවඩ් රිගින්ස්‌ (203/204 පිටු)
මින් පැහැදිලි වන්නේ 1962 රාජ්‍ය විරෝධී හමුදා කුමන්ත්‍රණය හුදෙක්‌ හමුදා කුමන්ත්‍රණයක්‌ම නොවූ බවයි. කුමන්ත්‍රණයේ සැලසුම්කරුවන් අතර සර් ජෝන් කොතලාවල හා ඩඩ්ලි සේනානායකද සිටි බවට දැක්‌වෙන මෙම ප්‍රකාශ සත්‍ය අසත්‍ය භාවය පිළිබඳ අද තොරතුරු ගවේෂණය කිරීමට මේ කිසිවකු ජීවතුන් අතර නැත.
සමරසේන මුදලිගේ
Comments